Onze kleinste kat LG was een zwervertje dat hier rond liep. Ik kreeg haar in huis toen ze al 6 maanden was. Een leeftijd waarvan ze zeggen dat wennen aan mensen dan niet meer kan. Het kan wel zeker, maar kost heel veel tijd. In die eerste 6 maanden had ze geleerd dat wij mensen onveilig zijn.
In haar overlevingsstand was ik een grote bedreiging. Ze kroop steeds weg. Eerst achter de grote televisie (LG, daar komt haar naam vandaan). Dat was niet de meest handige plek, dus ze kreeg een aantal krabpaaltjes waar ze zich ook in kon verstoppen. De eerste weken heb ik alleen maar in haar kamer gezeten. Ik zat daar vaak hardop te lezen. Zo kon ze aan mij wennen en aan mijn stem.
Na een week of drie was mijn aanwezigheid minder eng en kwam ze soms nieuwsgierig kijken. Die nieuwsgierigheid die van nature in kittens en ook in ons aanwezig is. Ik begon voorzichtig of ze wilde spelen met een pluche balletje aan een hengel. Soms ging dat goed en andere dagen bleef ze diep in haar holletje liggen.
Maar met de loop van de tijd kwam ze steeds iets meer uit haar holletje en durfde ze te blijven liggen als ik haar kamertje in kwam. Na ruim 6 maanden mocht ze voor het eerst door het huis lopen en werd ze voorzichtig geïntroduceerd aan mijn 2 andere katten. Daarna duurde het nog 3 maanden voordat ik haar voor het eerst mocht aanraken en aaien. Dat was een mijlpaal.
Inmiddels is LG mijn grootste knuffelkont. En nog steeds maakt ze stapjes vooruit door zich ook te laten zien als er andere mensen in huis zijn. Maar meestal blijft ze dan liever uit beeld en veilig boven.
Met je verstand weten is niet hetzelfde als voelen
Ik schrijf dit niet alleen om het over mijn katten te hebben, maar wel over wat LG mij leerde over veilig zijn. Met je verstand weten dat je veilig bent, is niet hetzelfde als je veilig voelen.
Net zoals LG wist dat ik haar geen kwaad deed, ik bracht haar eten, sprak zacht, bewoog voorzichtig, maar haar lijf daar nog niet klaar voor was. Haar zenuwstelsel zei: gevaar. En dat gevoel won het van wat ze met haar verstand ‘wist’.
Zo werkt het ook met rust. Weten dat je moet rusten is niet hetzelfde als je veilig voelen om te rusten. Weten dat perfectie onmogelijk is, is niet hetzelfde als je veilig voelen als je faalt. Veiligheid is een innerlijke ervaring: we voelen het in onze buik, we hebben een rustige geest en een vrije ademhaling.
Wat veiligheid met je doet
Als wij ons veilig voelen, gebeurt er iets moois. Dan wordt ons vermogen tot nieuwsgierigheid, speelsheid (zie mijn kleine LG), compassie, intimiteit en vreugde wakker. Waar wij eerst onze energie gebruikten om te zoeken naar dreigingen en om ons zelf te beschermen, kunnen we die nu gebruiken voor groei.
Als wij ons veilig voelen, hoeven we niet meer zo voorzichtig te doen. Het geeft ons moed om risico’s te nemen: iets nieuws proberen, nieuwe mensen ontmoeten, liefdevolle grenzen stellen, gewoonten afleren waar we niks meer aan hebben. En een leven creëren dat jouw tempo respecteert.
Herken je dit gevoel nog?
Soms hebben we zo lang in overlevingsstand geleefd, dat ‘je veilig voelen’ een vreemd begrip is geworden. Dat je niet meer weet hoe dat voelt.
Daarom deze lijst. Het zijn uitspraken van sociale, emotionele en lichamelijke sensaties die horen bij een veilig gevoel. Lees ze eens en ga na: hoe vaak heb je dit de afgelopen week ervaren?
- Ik haal regelmatig, soepel en moeiteloos adem
- Mijn lichaam en gezicht zijn ontspannen
- Ik praat rustig en vriendelijk
- Ik voel me aanwezig en geaard
- Ik kom gemakkelijk tot rust en kan me goed ontspannen
- Ik ervaar een gevoel van innerlijke rust
- Ik vind het heerlijk om aan te rommelen zonder iets specifieks na te streven
- Ik voel me geaccepteerd, gerespecteerd, gewaardeerd en begrepen
- Ik voel me geliefd, gewild en verzorgd
- Ik heb het gevoel dat ik ergens bij hoor
- Ik laat mij gemakkelijk geruststellen door anderen
- Ik heb het gevoel dat er iemand is die ik kan vertrouwen en om hulp kan vragen
- Ik kan mij gemakkelijk uiten
- Ik ben zorgzaam voor mezelf en anderen
- Ik heb empathie en compassie voor anderen
- Ik heb het gevoel dat ik voor anderen kan zorgen
Misschien herken je er een paar. Misschien denk je: dit zijn dingen die andere mensen voelen, niet ik. En dat is precies waar het knelt.
Waarom voelen wij ons niet veilig?
Er zijn zoveel stressfactoren in ons leven: werk, files, armoede, racisme, patriarchaat, politieke bangmakerij, sociale media die ons constant prikkelend materiaal voorschotelen. Ze veroorzaken in ons dezelfde stressreacties als bij onze voorouders die werden achternagezeten door een roofdier.
In de evolutie heeft dat ons geholpen om te overleven. Maar tegenwoordig hebben we het gevoel dat we voortdurend in gevaar zijn. Dat we nooit veilig kunnen rusten.
In de loop der tijd wordt ons zenuwstelsel overgevoelig door deze chronische activering. Elk probleem wordt een bedreiging. Elke fout wordt een ramp. Net zoals LG, die in de eerste zes maanden had geleerd dat mensen gevaarlijk waren, ook al waren ze dat niet meer.
Een veilige plek creëren
Het duurde maanden voordat LG zich veilig genoeg voelde om uit haar holletje te komen. Maar door consistent dezelfde zachte omgeving te bieden, door niet te pushen, maar wel aanwezig te zijn, leerde haar zenuwstelsel: hier is het oké.
Zo werkt het ook met rust. Door een veilige plek te creëren in je innerlijke wereld, leer je je zenuwstelsel dat het niet constant de stressreactie ingeschakeld hoeft te houden. Dat je met een gerust hart kunt aanrommelen, jezelf kunt uiten en kunt rusten. Deze meditatie kan je helpen om die veilige plek in jezelf te maken. Je luistert het hier.
In Rust zonder Chaos leer je om rust als veilig te ervaren. Zodat je minder chaos in je hoofd krijgt. Je weet wel: je voelt dat je de rust nodig hebt, maar in je hoofd komen dan gedachten waarom je niet zou moeten rusten. In de cursus oefenen we zodat de rust waar je naar verlangt, niet meer zo onrustig voelt.
Net zoals LG nu op mijn schoot ligt te spinnen. Veilig. Eindelijk.
Bron: De relaxte vrouw, Nicola Jane Hobbs